სირიასა და ისრაელს შორის დაძაბულობა ახალ ფაზაში შევიდა: ისრაელის თავდაცვის ძალებმა (IDF) დაბომბეს სირიის თავდაცვის სამინისტროსა და არმიის შტაბი დამასკოში. თავდაცვის მინისტრ ისრაელ კაცის განცხადებით, ეს იყო პირდაპირი პასუხი სუვეიდას რეგიონში დრუზების წინააღმდეგ სირიის რეჟიმის აგრესიულ ქმედებებზე.
„ისრაელი არ მიატოვებს სირიაში მცხოვრებ დრუზებს. ჩვენ ეს გაფრთხილება უკვე გავეცით. თუ გზავნილი არ იქნება სწორად გაგებული – ჩვენი სამხედრო რეაქციები გაძლიერდება. სუვეიდა უნდა დაიცალოს რეჟიმის ძალებისგან,“ – განაცხადა კაცმა.
დაძაბულობა სუვეიდაში რამდენიმე დღის წინ გაძლიერდა, როდესაც სირიის არმიამ დაიწყო შეტევა დრუზთა წინააღმდეგ, რომელთაც დამოუკიდებლობა და მეტი ავტონომია სურდათ. შედეგად, ათობით ადამიანია დაღუპული, მათ შორის სამოქალაქო პირებიც.
მოწოდება დასავლეთის ჩარევისკენ
სირიის დრუზთა სულიერმა ლიდერმა, შეიხ ჰიქმათ ალ-ჰიჯრიმ, გააკეთა გამორჩეულად თამამი და პოლიტიკური განცხადება:
„მოვუწოდებ პრეზიდენტ ტრამპსა და პრემიერ-მინისტრ ნეთანიაჰუს, ჩაერიონ სუვეიდას გადასარჩენად,“ – განაცხადა მან.
ეს განცხადება მნიშვნელოვნად სცდება ტრადიციულ რელიგიურ ნეიტრალიტეტს და აღიარებს როგორც ისრაელის, ისე აშშ-ს როლს სირიის დრუზთა უსაფრთხოებაში.
ისრაელის მკვეთრი პოზიცია
ისრაელის მხრიდან მხარდაჭერა დრუზების მიმართ ამ ეტაპზე უკვე აღარ შემოიფარგლება დიპლომატიური გზავნილებით. თავდაცვის მინისტრის განცხადებით, ისრაელი მიზნად ისახავს „სუვეიდას დემილიტარიზაციას“, რაც იმას ნიშნავს, რომ სირიის არმიის ყოფნა რეგიონში მიუღებელია და მისი შენარჩუნების მცდელობა დამატებით სამხედრო დარტყმებს გამოიწვევს.
ისრაელი აქამდე ფრთხილად აკვირდებოდა დრუზების თემის დინამიკას სირიასა და გოლანის მაღლობებთან ახლოს, თუმცა ბოლო დღეების განვითარებები მიანიშნებს, რომ პოლიტიკური სიმძიმე მტკიცედ გადავიდა ღია მხარდაჭერაზე.
დრუზები – დაუცველი და მიტოვებული?
დრუზების თემმა სირიაში წლების განმავლობაში სცადა ნეიტრალური პოზიციის შენარჩუნება – არც რეჟიმთან და არც ოპოზიციასთან ღიად არ იდენტიფიცირდებოდა. თუმცა ბოლო თვეებში სუვეიდა გახდა პროტესტის, ეკონომიკური უკმაყოფილების და დეცენტრალიზაციის მოთხოვნების ეპიცენტრი.
სირიის ადამიანის უფლებების დამკვირვებელთა ინფორმაციით, ბოლო 5 დღის განმავლობაში 120-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა. დრუზების სახალხო რაზმებმა კი შეძლეს რამდენიმე პრო-სამთავრობო მებრძოლის დაკავება ან განადგურება, რამაც კონფლიქტი კიდევ უფრო გაამწვავა.
რა მოხდება შემდეგ?
ისრაელის ღია ჩარევა და დრუზთა ლიდერის საგანგებო მიმართვა აჩენს შთაბეჭდილებას, რომ სუვეიდას კრიზისი შესაძლოა გადაიზარდოს ფართომასშტაბიან რეგიონულ კონფრონტაციაში. როგორც ისრაელის თავდაცვის მინისტრმა თქვა:
„ჩვენ არ დავუშვებთ დრუზთა ხოცვა-ჟლეტას ჩვენს საზღვრებთან ახლოს.“
შეიძლება ეს იყოს მხოლოდ ერთჯერადი სამხედრო სიგნალი – ან შესაძლოა დასაწყისი ახალი უსაფრთხოების სტრატეგიისა სირიის სამხრეთში.
